این رشته قبلا به مهندسی راه و ساختمان موسوم بوده و به منظور تربیت مهندسان طراح ، محاسبه و اجرای پروژههای ساختمانی، صنعتی ، راهسازی و تاسیسات آبی و نظارت بر حسن اجرای طرحهای عمرانی در زمینههای فوق و همچنین همکاری با مهندسان مشاور یا محاسبه در زمینههای یاد شده ، به وجود آمده است. قسمت عمده دروس این رشته را مجموعه متنوعی از دروس نظری و پروژههای طراحی تشکیل میدهد و کنار آنها تعدادی دروس آزمایشگاهی و کارگاهی و نیز دو دوره کارآموزی در طی دو تابستان پیشبینی شده است. با توجه به سیاستهای عمرانی و سرمایهگذاریهای دولت برای ایجاد ساختمانها، راهها، پلها، سدها، نیروگاههای هستهای و حرارتی ، رفع نیازهای عمرانی در زمینه مسکن و تاسیسات آبی جهت تامین آب آشامیدنی شهرها و روستاها همچنین بازسازی مناطق جنگزده اهمیت این رشته مشخص میشود. فارغالتحصیلان این رشته میتوانند در وزارتخانهها (نظیر وزارتخانههای راه و ترابری مسکن و شهرسازی و نیرو) و شرکتهای دولتی و شرکتهای خصوصی و مهندسان مشاور به کارهای طراحی ، محاسبه و اجرا بپردازند. در شرایط حاضر فارغالتحصیلان این رشته میتوانند در دورههای مختلف کارشناسی ارشد سازه (آنالیز و طرح سازهها) ، خاک و پی (مطالعه مسائل مربوط به رفتار خاکها و محاسبات پیها) ، راه و ترابری (طرح راهها و شبکه ترابری) ، سازههای آبی (طراحی سازههای هیدرولیکی و مسائل آبی دیگر در ارتباط با سدها) در داخل کشور ادامه تحصیل دهند.
امکان ادامه تحصیل در دوره دکتری در داخل و در خارج از کشور وجود دارد. دارا بودن دانش قوی ریاضی و فیزیک و توانایی جسمانی از ضروریات این رشته است. حدود 10 درصد از دروس این دوره عملی است و از دروس تخصصی آن میتوان طراحی سازههای فولاد و بتن ، پیسازی، مکانیک خاک، مکانیک سیالات، هیدرولیک و تحلیل سازهها را نام برد.
طرح و اجرای برنامههای عمران و مطالعات مربوط به زمین مستلزم وجود اطلاع دقیق مهندسی (مسطحاتی، ارتفاعی، چگونگی) به هنگام به صورت نقشههای گوناگون (ترسیمی ، رقمی، تصویری) از منطقه مورد نظر است. مجموعه نقشهبرداری پاسخگوی این نیازها به گونهای هماهنگ با دیگر رشتههای عمران است و هدفش تربیت افرادی است که آگاهی علمی کافی و مهارت فنی لازم را در زمینه نقشهبرداری داشته باشند. داوطلبان ورود به این رشته باید در ریاضیات (هندسه، مثلثات) و فیزیک دوره دبیرستان قوی بوده علاقهمندی و آمادگی جسمی (برای کارهای صحرایی و ...) لازم را دارا باشند. بعضی دروس تخصصی این رشته عبارتند از : راه سازی ، تئوری خطاها، جغرافیای ایران ، نقشهبرداری، ژئودزی (جهت تعیین شکل زمین) فتوگرامتری زمینی و هوایی (عکسهای هوایی) کارتوگرافی، هیدروگرافی (نقشهبرداری از بستر دریا) ، پروژه و کارآموزی از جمله دروس این دوره است. بعضی تواناییهای فارغالتصیلان این رشته عبارتند از:
مدیریت گروههای اجرایی در عملیات نقشهبرداری ، طرح و برنامههای سیستم نقشه، محاسبات و برنامهریزی در زمینههای مختلف فنی نقشهبرداری، تدریس و آموزش در دوره کاردانی (پس از طی دوره مربوط به تعلیم و تربیت).
امکان ادامه تحصیل در این رشته تا حد کارشناسی ارشد در داخل و در سطوح بالاتر در خارج از کشور موجود است. سازمان نقشهبرداری وزارت برنامه و بودجه ، وزارت راه و ترابری ، وزارت نفت ، سازمان آب ، سازمان بنادر و کشتیرانی، اداره جغرافیایی ارتش و سپاه و بخش خصوصی و ... از جمله محلهای جذب فارغالتحصیلان این رشته است.
نظر دانشجویان: این رشته از لحاظ آموزشی با نارساییهایی نظیر کمبود استاد و لوازم کار مواجه است. زیربنای کلیه کارهای عمرانی نقشه برداری است و با توجه به لزوم انجام دادن کارهای عمرانی، فارغالتحصیلان آن سریعا جذب بازار کار میشوند. داوطلبان باید به سختی کار در بیابان و کوهستان و شرایط سخت نقشهبرداری توجه داشته باشند.